Mogiła czarnego wyzwoleńca

W Henbury, miasteczku leżącym nieopodal Bristolu, na cmentarzu przy kościele pw. Najświętszej Maryi Panny można natknąć się na pewną – excusez le mot – funeralną osobliwość. Pochowano tam niejakiego Publiusza Korneliusza Scypiona Afrykańskiego Starszego. Oczywiście nie chodzi o słynnego rzymskiego wodza, ale o nazwanego jego imieniem czarnoskórego niewolnika, później wyzwoleńca, który służył w domu Karola Howarda hrabiego (earla) Suffolk. 

Tego, że Howard nadał swemu murzyńskiemu słudze imię pogromcy Hannibala, raczej nie należy postrzegać jako kpiny. Przeciwnie, arystokrata był miłośnikiem antyku i zapewne nadał mu najszlachetniejsze z imion, które kojarzyło mu się z Afryką. O tym, że ów Scypion musiał cieszyć się sympatią swego pana świadczy nagrobek, który hrabia wystawił po jego przedwczesnej śmierci, a który dziś stanowi jeden z ciekawszych zabytków w tamtej okolicy. 

Na płytach nagrobnych widnieje napis: 

Urodziłem się poganinem i niewolnikiem, a teraz, jako chrześcijanin słodko śpię w moim grobie. Choć kolor mej skóry był ciemny, to spojrzenie mego Zbawiciela zmieni tę ciemność w blask. Mój ziemski pan obdarzył mnie taką łaską, że polecił mnie memu Panu w niebie. W tym miejscu oczekuję Jego chwalebnego powrotu, aby uczcić Go wraz ze świętymi i aniołami. 

 

Tutaj spoczywa ciało Scypiona Afrykańskiego, czarnego sługi Jaśnie Wielmożnego Karola Wilhelma hrabiego Suffolk i Brandon, który to sługa zmarł 31 grudnia 1720 r. po 18 latach (życia).

Na początku XVII w. w Anglii służyło ok. 10 tys. czarnych niewolników, ale nagrobków ich upamiętniających pozostało zaledwie kilka. O samym Scypionie wiadomo bardzo niewiele, zgoła nic – ani skąd pochodził, ani w jakich okolicznościach został kupiony; anglikański proboszcz nie odnotował w księgach parafialnych ani faktu jego chrztu, ani pogrzebu. Wśród zapisków Karola Howarda i jego żony (oboje zmarli dwa lata po śmierci swego sługi) też nie znaleziono o nim żadnej wzmianki, a jednak został uhonorowany tak, jak niewielu mu podobnych.  

Jakub Pytel